HUA GUOFENG, prvi čelnik kineske države i Komunističke partije nakon smrti Mao Zedonga, preminuo je danas u 88. godini života.
Rođen je 16. veljače 1921. godine u obitelji seljaka pod imenom Su Zhu. U dobi od 15 godina, kada je Kinom bjesnio građanski rat, priključio se komunističkoj Narodnooslobodilačkoj armiji pod vodstvom Maoa i sudjelovao u znamenitom Dugom maršu. Godine 1938. je postao član Komunističke partije i uzeo konspirativno ime Hua Guofeng koje će koristiti do kraja života.
Nakon završetka građanskog rata i pobjede komunista, Hua je postao čelnik partijske organizacije u čijoj je nadležnosti bio i Maov rodni grad Shaoshan. Godine 1953. je Mao prilikom posjeta rodnom kraju bio impresioniran s Huom te je on postao jednim od vodećih ličnosti Partije u provinciji Hunan, a 1969. i član Centralnog komiteta.
Hua je postao blizak premijeru Zhou Enlaiju, vođi umjerene frakcije koja se suprotstavljala ekstremnim ljevičarima tzv. Četveročlane bande koji su zagovarali nastavak kulturne revolucije. Godine 1973. je izabran u Politbiro CK KP Kine, a nakon Zhou Enlaijeve smrti početkom 1976. godine je postao premijer.
Neposredno pred smrt u rujnu 1976. godine, Mao ga je proglasio svojim nasljednikom rekavši na samrti kako je spokojan dok Hua vodi državu i Partiju. Hua je preuzeo vodstvo Partije, kao i Komisije za vojna pitanja. Mjesec dana kasnije su uhićeni vodeći članovi Četveročlane bande što je označilo konačan kraj kulturne revolucije, odnosno jednog od nanasilnijih i najdestruktivnijih razdoblja bliže kineske povijesti.
Hua je na na čelu Kine ostao tek dvije godine. Njegov plan da eksperimente kulturne revolucije zamijeni s državnim socijalizmom sovjetskog tipa ga je doveo u sukob s Deng Xiaopingom, zagovornikom ekonomske reforme u smjeru slobodnog tržišta. Deng je, koristeći svoju popularnost i unutarpartisjke spletke, uspio de facto osvojiti vlast, iako je Hua tek 1980. godine smijenjen s mjesta premijera, a 1981. godine s mjesta predsjednika Partije.
Huino "mekano" i postupno svrgavanje uvelo je presedan u komunističku Kinu. Za razliku od ranijih razdoblja, svrgnuti čelnici više nisu morali strahovati od pogubljenja i zatvora, a što je bitno doprinijelo političkoj stabilnosti u doba ekonomske reforme. Sam Hua je članom Centralnog komiteta ostao sve do 2002. godine, a prošle godine mu je odana počast kao posebnom gostu Sedamnaestog kongresa KP Kine.
D.A.
Foto: AFP